Przejście na estoński CIT w trakcie roku: kiedy zamknięcie ksiąg?

Zmianę na estoński CIT w trakcie roku podatkowego poprzedza konieczność zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego. Wcześniej fiskus uznawał, że te czynności należy wykonać przed złożeniem zawiadomienia o wyborze estońskiego CIT. Okazało się jednak, że to błędne rozumowanie.

Zgłoszenie wyboru estońskiego CIT

Aby skorzystać z estońskiego CIT, czyli opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, podatnik musi złożyć specjalne zgłoszenie, które informuje o wyborze tej formy opodatkowania. Zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawiadomienie należy złożyć do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym spółka chce być opodatkowana ryczałtem. Dokument należy złożyć według ustalonego wzoru do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Istnieje również możliwość skorzystania z estońskiego CIT w trakcie trwającego roku podatkowego. W tym przypadku podatnik musi zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie finansowe na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc, w którym chce rozpocząć opodatkowanie ryczałtem.

Podsumowanie roku obrotowego: sprawozdanie i zamknięcie ksiąg

Nowe przepisy dotyczące estońskiego CIT wywołały konflikt między przedsiębiorcami, a organami podatkowymi. Fiskus argumentował, że spółka, która nie zamknie ksiąg rachunkowych i nie złoży sprawozdania finansowego w terminie wymaganym do złożenia wniosku o opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek (formularz ZAW-RD), nie może skutecznie zarejestrować się w estońskim CIT.

Przykład przejścia na estoński CIT w trakcie roku podatkowego

W konkretnym przypadku spółki z o.o., która w dniu 30 czerwca 2022 roku złożyła zawiadomienie ZAW-RD o przejściu na estoński CIT od 1 lipca 2022 roku, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził możliwość wyboru tej formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego. Jednakże, aby skutecznie dokonać wyboru, spółka musiała rozliczyć podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) za okres od początku roku do dnia poprzedzającego dzień przyjęcia nowej formy opodatkowania. Dodatkowo, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem, spółka musiała zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami o rachunkowości. Dyrektor KIS ostatecznie poinformował przedsiębiorcę, że wybór estońskiego CIT nie został skutecznie dokonany, ponieważ nie spełniono wszystkich warunków określonych w art. 28j ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (interpretacja indywidualna z dnia 15 marca 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.40.2023.1.AS).

Jakie stanowisko w tej sprawie miał sąd?

Sąd podzielił stanowisko organu podatkowego, dlatego sytuacja dla podatników jest jeszcze mniej korzystna. 

Konkretnie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że spółka błędnie interpretuje przepisy, myśląc, że zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania można wykonać później, po złożeniu zawiadomienia ZAW-RD. Sąd podkreślił, że przepis art. 28j ust. 5 ustawy o CIT jest jasny i jednoznacznie wskazuje na konieczność spełnienia tych dwóch obowiązków w terminie na złożenie zawiadomienia ZAW-RD (wyrok z 29 sierpnia 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 1335/23).

Jakie kroki należy wykonać żeby bezpiecznie przejść na estoński CIT?

W debacie pomiędzy przedsiębiorcami a fiskusem, dotyczącej stosowania estońskiego CIT, głos zabrał minister finansów. W interpretacji ogólnej wydanej 25 stycznia 2024 roku zwrócił uwagę na kluczowy zapis art. 28j ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem, aby skutecznie przejść na estoński CIT, konieczne jest zamknięcie ksiąg rachunkowych i sporządzenie sprawozdania finansowego na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem. Ważne jest, że terminy na te działania określa ustawa o rachunkowości, a nie ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawa o CIT jedynie określa termin na złożenie zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości, przedsiębiorcy mają trzy miesiące od dnia bilansowego na zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania finansowego. W przypadku wyboru opodatkowania ryczałtem w trakcie roku podatkowego, dzień bilansowy przypada na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem. To oznacza, że termin na zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania finansowego upływa z końcem trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem.

Ustawa o rachunkowości określa również termin na sporządzenie sprawozdania finansowego za okres sprawozdawczy rozpoczynający się pierwszego dnia roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem i kończący się ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem.

Minister finansów zapewnił, że spółka może skorzystać z estońskiego CIT, pod warunkiem złożenia zawiadomienia ZAW-RD i dopełnienia formalności związanych z zamknięciem ksiąg rachunkowych oraz sporządzeniem sprawozdania finansowego zgodnie z ustawowymi terminami. Nie jest konieczne, aby te czynności zostały wykonane przed złożeniem zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem.